مهم‌ترین بخش مربوط به طراحی چاه آسانسور یعنی فضای مورد نیاز سیستم آسانسور را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اگرچه به دلیل گستردگی مبحث آسانسور در ظرفیت‌ها و سرعت‌های مختلف و نیز کاربردی و تنوع در طراحی متداول‌ترین نوع آسانسور یعنی آسانسور با یک در، کابین و وزنه تعادل در پشت (شکل ۱) به عنوان مرجع برگزیده شد اما امید است این مطالب پاسخگوی برخی از نیازهای طراحی و فنی مهندسان ساختمان باشد.
فضای مورد نیاز سیستم آسانسور
فضای مورد نیاز سیستم آسانسور را می‌توان در سه بخش کلی زیر تقسیم بندی نمود: (شکل ۱)
- فضای مورد نیاز در مقطع افقی (عرض و عمق چاه)
- فضای مورد نیاز در مقطع عمودی (از کف تا سقف چاه)
- فضای مورد نیاز در موتورخانه
هر یک از بخش‌های فوق را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم تا بتوانیم ابعاد مناسب جهت آسانسور با ظرفیت و سرعت موردنظر را به دست آوریم.
این مطلب صرفا مقاله می باشد
الف- فضای مورد نیاز در مقطع افقی
همان طور که در شکل ۲ ملاحظه می‌شود، برای تعیین ابعاد چاه آسانسور، چهار فضای تعیین کننده و مورد نیاز جهت تجهیزات آسانسور وجود دارد که به شرح زیر می‌باشد:
- کابین آسانسور
- وزنه تعادل
- ریل راهنمای کابین آسانسور
- درب آسانسور
این چهار فضا مستقیماً بر روی ابعاد چاه آسانسور در مقطع افقی یعنی عرض و عمق چاه موثرند که نقش هرکدام چنین است:
۱- کابین آسانسور
ابعاد کابین آسانسور بر اساس ظرفیت آن قابل بررسی است که این ابعاد به صورت متعارف و توسط شرکت‌های بزرگ آسانسوری در چارچوب مقررات و استانداردهای آسانسور طبق حداکثر مساحت برای هر ظرفیت تعریف شده است.
۲- وزنه تعادل
معمولا فضای مورد نیاز در پشت کابین آسانسور جهت عبور وزنه تعادل با رعایت فواصل استاندارد حدود ۳۰ سانتیمتر است. لازم به توضیح است در آسانسورهای با ظرفیت ۱۰۰۰ کیلوگرم و بیش از آن وزنه تعادل از پشت کابین به سمت کنار آن منتقل می‌گردد، که در اینجا به این مسئله پرداخته نشده است.
۳- ریل راهنمای کابین آسانسور
ریل راهنما، هدایت کابین و وزنه تعادل را در یک مسیر مستقیم بر عهده دارد که در دو سمت کابین و وزنه تعادل به صورت کاملا موازی و دقیق نصب می‌گردد. فضای مورد نیاز برای نصب ریل کابین در هر طرف حدود ۲۰ سانتیمتر می‌باشد که این فاصله در آسانسورهای با سرعت بالا تا ۲۵ سانتیمتر افزایش می‌یابد.
۴- درب آسانسور
در آسانسور با توجه به نوع و ابعاد آن می‌تواند تعیین کننده اصلی عرض چاه آسانسور بوده و همچنین بر عمق چاه نیز تاثیرگذار باشد.
این مطلب صرفا مقاله می باشد
عرض مورد نیاز جهت نصب در آسانسور
درب آسانسور عموماً به دو صورت:
- نیمه اتوماتیک (یعنی در لولایی طبقات و در اتوماتیک کابین
- تمام اتوماتیک (یعنی در طبقات و در کابین اتوماتیک) و به صورت تلسکوپی، سانترال یا مرکزی است.
توضیح این که نوع درهای ارائه شده متداول ترین انواع درهای آسانسور می‌باشند یعنی ۲ لنگه هستند. البته در برخی موارد یعنی فولدری یا بادبزن و درهای ۳ لنگه و یا بیشتر استفاده نمود. در شکل آسانسوری با در نیمه اتوماتیک دو لنگه راست بازشو نشان داده شده است که اگر عرض بازشوی این درها را A فرض نماییم عرض چاه مورد نیاز برابر است با: عرض در + نصف عرض خودش + ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتر یعنی ۴۰ cm تا A+A+35
عرض چاه مورد نیاز نیز که یک در تمام اتوماتیک دو لنگه راست بازشو را نشان می‌دهد، با عرض چاه مورد نیاز در درهای نیمه اتوماتیک برابر است.
عرض چاه مورد نیاز در آسانسور با در تمام اتوماتیک سانترال یا مرکزی با توجه به باز شدن در از وسط معادل دو برابر عرض در + ۲۰ سانتیمتر یعنی ۲A+20 cm خواهد بود.
عمق چاه مورد نیاز جهت نصب در آسانسور
آسانسور با در نیمه اتوماتیک معمولا حدود ۲۰ سانتیمتر از عمق چاه را اشغال می‌نماید که این فضا برای درهای تمام اتوماتیک تلسکوپی بین ۲۵ تا ۳۵ سانتیمتر و برای درهای تمام اتوماتیک سانترال حدود ۲۰ سانتیمتر است.
الف- محاسبه عمق مورد نیاز:
سه عامل متغیر در عمق چاه تاثیرگذار است:
عمق کابین: طبق حدول ارائه شده ابعاد کابین هشت نفره معادل (عمق) ۱۴۰ (عرض) ۱۱۰ سانتیمتر می‌باشد که عمق کابین ۱۴۰ سانتیمتر است.
فضای اشغال شده توسط در آسانسور: در اتوماتیک سانترال ۲۰ سانتیمتر از فضای عمق چاه را اشغال می‌نماید.
فضای مورد نیاز جهت عبور وزنه تعادل، حدود ۳۰ سانتیمتر است.
بنابراین حداقل عمق چاه معادل ۱۹۰=۳۰+۲۰+۱۴۰ سانتیمتر خواهد بود.
ب- محاسبه عرض چاه مورد نیاز:
دو عامل تعیین کننده عرض چاه آسانسور است:
a- عرض کابین و فضای مورد نیاز جهت نصب ریل‌ها
b- عرض و نوع در آسانسور که پس از محاسبه عرض مورد نیاز در هر دو مورد اندازه بزرگ‌تر را به عنوان عرض چاه انتخاب می‌نماییم.
الف- عرض چاه مورد نیاز با توجه به عرض کابین
عرض کابین طبق جدول ۱۱۰ سانتیمتر است.
فضای لازم جهت نصب ریل‌ها در هر طرف ۲۰ سانتیمتر است.
بنابراین عرض چاه مورد نیاز معادل ۱۵۰=۴۰+۱۱۰ سانتیمتر خواهد بود.
ب- عرض چاه با تو جه به عرض و نوع در آسانسور
چون عرض نوع بازشوی در آسانسور از نوع مرکزی ۸۰ سانتیمتر است طبق فرمول ارائه شده خواهیم داشت ۱۸۰=۲۰+(۸۰×۲)=۲۰+A2= عرض چاه، عرض چاه مورد نیاز ۱۸۰ سانتیمتر خواهد بود.
در نتیجه ابعاد چاه مورد نیاز برای یک آسانسور با سرع بالا با ظرفیت هشت نفر و در تمام اتوماتیک سانترال به عرض ۸۰ سانتیمتر معادل (عمق) ۱۸۰ × (عرض) ۱۹۰ خواهد بود.
ب- فضای مورد نیاز در مقطع عمودی
به طور کلی فضای مورد نیاز در مقطع عمودی را به ۴ بخش تقسیم بندی می‌کنیم.
۱- چاهک (Pit)
این ارتفاع را با P نشان می‌دهیم (چاهک در چاه آسانسور به جهت تامین فضای جان پناه برای سرویسکار آسانسور و نصب برخی تجهیزات از قبیل ضربه گیر یا بافر و… تعبیه می‌گردد.)
ارتفاع چاهک از کف پایین ترین ایستگاه آسانسور تا کف چاه می‌باشد که این ارتفاع از حداقل ۱۴۰ سانتیمتر آغاز و متناسب با سرعت و ظرفیت آسانسور تغییرن می‌یابد. ارتفاع چاهک برای آسانسورهای مسافربر و بیمارستانی ارائه شده است.
۲- طول مسیر حرکت آسانسور (Travel)
مسیر حرکت آسانسور از کف پایین ترین توقف آغاز و تا کف بالاترین توقف ادامه می‌یابد و بنابراین با توجه به ارتفاع و تعداد طبقات ارتفاع طبقه آخر در محاسبه طول مسیر حرکت لحاظ نمی‌گردد.
به عنوان مثال طول مسیر حرکت را در یک ساختمان هفت طبقه با ارتفاع طبقات (کف تا کف) ۴/۳ متر محاسبه می‌نماییم. با توجه به آغاز حرکت آسانسور از کف پایین ترین طبقه یعنی طبقه اول و اتمام حرکت آن در کف بالاترین طبقه در طبقه هفتم ارتفاع طبقه هفتم به عنوان مسیر حرکت محاسبه نمی‌گردد و تنها شش طبقه به عنوان طول مسیر (Travel) محاسبه می‌گردد یعنی ۲۵/۸=۴/۳× ۶ متر
۳- بالاسری (Overhead)
این ارتفاع را با OH نشان می‌دهیم. فاصله کف بالاترین توقف تا زیر سقف چاه آسانسور بالاسری یا overhead نام دارد. این فضا نیز به عنوان جان پناه برای تکنسین آسانسور و یا بازرس در هنگامی که کابین آسانسور در بالاترین حد ممکن خود در چاه قرار می‌گیرد تعبیه می‌گردد.
نحوه محاسبه این ارتفاع قدری به تفصیل می‌انجامد که در اینجا تنها به ارائه جداولی که متناسب با سرعت و ظرفیت‌های متفاوت و نیز نوع کاربری و ارتفاع کابین آسانسور ارتفاع بالاسری را تعیین می‌نماید، بسنده می‌نماییم. ارتفاع بالاسری را برای آسانسورهای مسافربر در ساختمان‌های مسکونی، غیر مسکونی و بیمارستانی ارائه می‌نمایند.
۴- ارتفاع روی سقف چاه تا زیر سقف موتورخانه
این ارتفاع بر طبق استاندارد حداقل ۱/۸ متر در نظر گرفته شده است که با توجه به متوسط قد افراد ارتفاع مناسبی جهت ایستادن در روی سکوی موتورخانه در حین کار است.
ج- فضای مورد نیاز جهت موتورخانه آسانسور
معمولا موتورخانه آسانسور در بالای چاه آسانسور ساخته می‌شود که در آن تجهیزاتی از قبیل موتور گیربکس، تابلو فرمان، تابلوی برق سه فاز نصب می‌گردد. بهترین حالت در ساخت موتورخانه این است که در دو وجه چاه آسانسور امتداد یابد.
پاورقی‌های استاندارد
دیواره‌های چاه باید بدون شکاف و یا حفره قابل دسترس باشند، تنها جاهای باز مجاز درهای طبقات، دریچه‌های بازدید و سوراخ‌های محل عبور سیم بکسل‌ها و کابل‌های برق و فرمان می‌باشند.
نباید هیچ‌گونه دریچه‌ای اعم از هواکش، پنجره و… جهت آشپزخانه و یا سرویس‌های بهداشتی به داخل چاه آسانسور باز شود.
هیچ وسیله و یا تجهیزاتی نباید از چاه و موتورخانه آسانسور عبور داده شود.
چاه آسانسور باید دارای روشنایی مناسب در هر طبقه و در محل مناسب برای دید کافی بوده و هوای آن قابل تهویه باشد.
این مطلب صرفا مقاله می باشد
نصب بالابر صنعتی در کرج
نصب بالابر در تهران
فروش بالابر کرج